ارزیابی تاثیر تغییر کاربری اراضی بر روی ویژگیهای هیدرولوژیکی حوضه آبخیز با استفاده از مدل hec-hms (مطالعه موردی؛ حوضه آبخیز کسیلیان)

در دهه‏های آینده، توسعه کشاورزی و شهری و بهره‏برداری بیشتر از جنگل ها در جهت رفع نیازهای روز افزون انسان باعث تغییرات چشمگیری در رژیم هیدرولوژیکی حوضه‏های آبخیز خواهد شد. تغییر کاربری اراضی به عنوان یکی از چالش های عمده در قرن بیست و یکم مطرح خواهد بود و برخی حتی اعتقاد به شدیدتر بودن تاثیرات آن نسبت به پدیده تغییر اقلیم دارند. در این تحقیق اثرات تغییر کاربری اراضی بر ویژگی های هیدرولوژیکی حوضه کسیلیان در استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. برای بررسی تغییرات کاربری اراضی حوضه آبخیز کسیلیان از تصاویر سنجندهای mss، tm و lissiii بترتیب مربوط به سال‏های 1977، 2001 و 2007 استفاده گردید. پس از تصحیحات اتمسفری، ترکیبات باندی مختلف در هر سه تصویر با الگوریتم حداکثر احتمال طبقه‏بندی شدند که بهترین ترکیب باندی با توجه به ضریب کاپا، باندهای سبز، شاخص ndvi و باند قرمز بهترین ترکیب باندی مناسب برای تصاویر mss و lissiii و باند سبز، شاخص ndvi و باند مادون قرمز میانی بهترین ترکیب باندی مناسب برای تصویر etm+ بترتیب با ضریب کاپای 81/0، 84/0 و 85/0 می‏باشد. برای ارزیابی تاثیر تغییرات کاربری اراضی در این دوره 30 ساله ابتدا پس از تهیه نقشه های کاربری مربوط به سال های مربوطه و تلفیق با گروه های هیدرولوژیکی خاک در محیط gis، مدل هیدرولوژیکی hec-hms با استفاده از روش نفوذ شماره منحنی (cn) و آبنمود واحد scs در سطح حوضه در مقابل داده های بارش-رواناب مشاهداتی، واسنجی و اعتباریابی گردید. نتایج نشان داد که طی این دوره 30 ساله 94/251 هکتار از سطح جنگل های منطقه کاسته شده است. مدل سازی بارش-رواناب طی این دوره نشان داد که 2/11 مترمکعب بر ثانیه به دبی اوج و 81/98 مترمکعب به حجم رواناب افزوده شده، که نشان دهنده تاثیر کاهش اراضی جنگلی و افزایش مراتع بر دبی اوج و حجم رواناب حوضه می باشد.